Sławosz Uznański-Wiśniewski leci w kosmos! Oto, co musisz wiedzieć o misji Axiom Mission 4

11 czerwca 2025 roku może zapisać się w historii polskiej nauki i eksploracji kosmosu. Misja AX-4 ma wystartować z Kennedy Space Center na Florydzie nie wcześniej niż tego dnia. Na jej pokładzie znajdzie się dr Sławosz Uznański-Wiśniewski – drugi Polak w historii, który poleciał w kosmos i pierwszy, który zamieszkał na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS). To moment długo wyczekiwany przez polskie środowisko naukowe i miłośników kosmosu. Po 47 latach od lotu Mirosława Hermaszewskiego Polska znów będzie miała swojego przedstawiciela na orbicie okołoziemskiej.

Droga na orbitę – kim jest Sławosz Uznański-Wiśniewski?

Sławosz Uznański-Wiśniewski urodził się 12 kwietnia 1984 roku w Łodzi, dokładnie w 23. rocznicę pierwszego lotu człowieka w kosmos – Jurija Gagarina. Jak sam wspomina, na każde urodziny mama składała mu życzenia z okazji Dnia Kosmonauty, co, jak się później okazało, miało symboliczne znaczenie dla jego drogi życiowej.

Jest absolwentem VIII Liceum Ogólnokształcącego im. Adama Asnyka w Łodzi. W 2008 roku ukończył z wyróżnieniem studia magisterskie na Politechnice Łódzkiej i jednocześnie na Université de Nantes we Francji. W 2011 roku uzyskał stopień doktora w Marsylii, uzyskując dyplom z wyróżnieniem. Jego praca doktorska dotyczyła budowy układów elektronicznych odpornych na promieniowanie kosmiczne – kluczowego zagadnienia dla technologii wykorzystywanych w kosmosie.

Pracował jako inżynier efektów promieniowania w STMicroelectronics we Francji, a od 2011 roku związany jest z Europejską Organizacją Badań Jądrowych (CERN) w Genewie, gdzie odpowiadał m.in. za eksploatację Wielkiego Zderzacza Hadronów. Jest autorem licznych publikacji naukowych i książki na temat efektów promieniowania w systemach elektronicznych.

W listopadzie 2022 roku został wybrany na astronautę rezerwowego Europejskiej Agencji Kosmicznej, a już w sierpniu 2024 roku ogłoszono, że weźmie udział w misji AX-4 na Międzynarodową Stację Kosmiczną jako specjalista ds. misji.

Misja IGNIS – Polska nauka na orbicie

Misja IGNIS, będąca częścią komercyjnej załogowej ekspedycji Axiom Mission 4 (Ax-4), jest efektem współpracy Axiom Space, NASA, SpaceX i Europejskiej Agencji Kosmicznej. Strona polska, reprezentowana przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii oraz Polską Agencję Kosmiczną (POLSA), zainwestowała w projekt 65 mln euro, otwierając nowy rozdział w historii polskiej obecności w kosmosie.

Załoga Ax-4 obejmuje:

Peggy Whitson (USA) – dowódca misji, jedna z najbardziej doświadczonych astronautek na świecie,

Shubhanshu Shukla (Indie) – pilot misji,

Tibor Kapu (Węgry) – specjalista misji,

Sławosz Uznański-Wiśniewski (Polska/ESA) – specjalista misji.

Start rakiety Falcon 9 z kapsułą Crew Dragon zaplanowano nie wcześniej niż 11 czerwca 2025 r. z Centrum Kosmicznego im. Kennedy’ego na Florydzie.

To historyczna szansa dla Polski, aby zaznaczyć swoją obecność na rynku technologiczno-kosmicznym. Mam nadzieję, że Polska będzie znaczącym graczem na arenie, która jest jedną z najszybciej rozwijających się gałęzi technologicznych gospodarki krajów rozwiniętych – powiedział kilka miesięcy temu Sławosz Uznański-Wiśniewski.

Kwarantanna Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego. Jak wyglądają przygotowania do lotu kosmicznego?

Przed każdym załogowym lotem w kosmos astronauci przechodzą obowiązkową dwutygodniową kwarantannę, mającą na celu ochronę ich zdrowia i wyeliminowanie ryzyka przeniesienia infekcji na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Sławosz Uznański-Wiśniewski i załoga przebywali w specjalnym ośrodku NASA na Merritt Island na Florydzie. Ten czas wypełniony był intensywnymi treningami, powtarzaniem procedur, przeglądem eksperymentów naukowych i badaniami medycznymi.

Mamy wiele codziennych obowiązków: treningi fizyczne, badania lekarskie, próby lotów, przegląd eksperymentów naukowych. Wczoraj mój dzień zaczął się o 5.30 i był bardzo intensywny – powiedział Uznański-Wiśniewski.

Aleksandra Uznańska-Wiśniewska, żona polskiego astronauty, opublikowała poruszające zdjęcie pożegnania z mężem, który przebywa na kwarantannie. Odbyło się ono w bazie na Florydzie – tylko przez szybę – ze względu na kwarantannę.

Polak w kosmosie. Jakie badania i eksperymenty przeprowadzi Sławosz Uznański-Wiśniewski?

Załoga IGNIS przeprowadzi największy jak dotąd program badawczy na komercyjnej misji – około 60 eksperymentów z 31 krajów, w tym 13 polskich.

Podczas 14-dniowej misji na ISS Sławosz Uznański-Wiśniewski przeprowadzi 13 eksperymentów naukowych zaprojektowanych przez polskie firmy, instytuty badawcze i uczelnie. Badania te obejmują:

Wpływ mikrograwitacji na odporność człowieka,

Zdrowie psychiczne astronautów w izolacji,

Testowanie sztucznej inteligencji do nawigacji łazików,

Trwałość leków w warunkach kosmicznych,

Zmiany mikroflory jelitowej,

Wykorzystanie alg do produkcji tlenu i ochrony przed promieniowaniem.

Wyniki tych badań mogą znaleźć zastosowanie nie tylko w przyszłych misjach kosmicznych, ale także w medycynie, farmacji, ochronie środowiska i rozwoju nowoczesnych technologii na Ziemi.

– Nie potrafimy rozwiązać dzisiejszych problemów przy użyciu dzisiejszych technologii, dlatego potrzebujemy technologii przyszłości, dlatego latamy w kosmos – powiedział Sławosz Uznański-Wiśniewski.

Główne polskie projekty to:

AstroMentalHealth (UŚ) – wpływ izolacji i ograniczeń sensorycznych na zdrowie psychiczne

AstroPerformance (Mollis Textus) – adaptacja mięśni i tkanek w warunkach mikrograwitacji

EEG Neurofeedback (AWFiS Gdańsk) – wspomaganie koncentracji poprzez biofeedback

Human Gut Microbiota, Immune Multiomics (WAT) – mikrobiom i odporność w kosmosie

Leopard DPU (KP Labs) – sztuczna inteligencja na orbicie do analizy danych lokalnych

MXene in LEO (AGH) – stabilność nowoczesnych nanomateriałów

PhotonGrav (Cortivision) – interfejs mózg-komputer w warunkach zerowej grawitacji

RadMon-on-ISS (SigmaLabs) – detektory promieniowania

Space Volcanic Algae – czy algi ekstremofilne dostosowują się do próżni kosmicznej?

Stability of Drugs (PAN) – trwałość leków na orbicie

Wireless Acoustics (Svantek) – Columbus Noise Monitoring

Yeast TardigradeGene (USz, AMU, UŚ) – badanie mechanizmów przeżycia organizmów ekstremofilnych

Poza tym ISS National Lab sponsoruje eksperymenty w zakresie cukrzycy (monitorowanie poziomu glukozy, insulinooporność), biometrii (Oura Ring) oraz zaawansowanych technologii diagnostycznych w celu redukcji zachorowań na raka.

Co Sławosz Uznański-Wiśniewski zabierze ze sobą w kosmos? Polska symbolika na orbicie

Sławosz Uznański-Wiśniewski nie leci w kosmos sam – zabiera ze sobą cząstkę polskiego dziedzictwa. W jego bagażu znajdują się:

polska flaga,

naszywka ze skafandra Mirosława Hermaszewskiego,

fragment mapy z dzieła Mikołaja Kopernika,

wiersze Wisławy Szymborskiej,

bryła soli z kopalni w Wieliczce,

bursztyn z Sobieszewa,

rękopis mazurka Fryderyka Chopina,

kopia pierwszej strony rozprawy doktorskiej Marii Skłodowskiej-Curie,

krawędź z regionalnego stroju łódzkiego,

polskie litery drukowane w 3D,

kołyska Newtona wykonana przez uczniów technikum w Gniewie,

liofilizowane pierogi – symbol kuchni polskiej.

Sławosz Uznański-Wiśniewski w kosmosie. Co będą jeść Polacy?

Dieta astronauty to nie tylko wysokoenergetyczne, liofilizowane dania, ale także element wsparcia psychologicznego. Sławosz Uznański-Wiśniewski zabrał ze sobą m.in. liofilizowane pierogi, przygotowane przez polską firmę LYOFOOD we współpracy z Mateuszem Gesslerem. W menu znajdą się również inne dania, które mają mu przypominać o domu i polskiej tradycji. Są to m.in. zupa pomidorowa, leczo z kaszą gryczaną i kruszonka jabłkowa.

Misja Axiom 4. Znaczenie misji dla Polski

Lot Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego to nie tylko indywidualny sukces, ale i ogromny krok dla polskiej nauki i przemysłu kosmicznego. Polska dołącza do elitarnego grona państw, które nie tylko wysyłają swoich obywateli w kosmos, ale także aktywnie uczestniczą w międzynarodowych projektach badawczych i technologicznych.

Jak zauważają eksperci, misja to nowa szansa dla polskiego sektora kosmicznego (prywatnych firm i instytucji naukowo-badawczych) na udział w badaniach prowadzonych na orbicie okołoziemskiej.

Jak długo potrwa lot kosmiczny? Ile czasu Sławosz Uznański-Wiśniewski spędzi w kosmosie?

Lot na ISS potrwa około 24 godzin – od startu do zadokowania w Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Pobyt na orbicie to minimum 14 dni, do 17 czerwca; możliwe przedłużenie do 21, w zależności od planu misji. Co ciekawe, na ISS dzień i noc zmieniają się co około 90 minut, co oznacza, że ​​Sławosz Uznański-Wiśniewski będzie obserwował nawet 16 wschodów i zachodów słońca dziennie. Astronauta będzie codziennie dokonywał dziesiątek obserwacji naszego globu: świateł miast, zorzy polarnej czy wybrzeża, które staną się częścią materiałów edukacyjnych.

Program misji Axion Mission 4: Co, Jak długo, Gdzie. Najważniejsze informacje o locie Polaka w kosmos

Start: nie wcześniej niż 11 czerwca z Kennedy Space Center na Florydzie

Rakieta: SpaceX Falcon 9 Block 5, kapsuła Crew Dragon C213

Dokowanie: zaplanowane na 11 czerwca, około 12:30 czasu ISS

Pobyt na ISS: zaplanowany na 14 dni, z dużym prawdopodobieństwem przedłużenia do 21 dni, zgodnie z ramami zakresu misji

Powrót: kapsuła Dragon oddzieli się od ISS, przejdzie przez atmosferę i wyląduje na Oceanie Spokojnym u wybrzeży Kalifornii, gdzie załoga zostanie odebrana przez helikopter SpaceX

Sławosz Uznański-Wiśniewski – drugi Polak w kosmosie

Po prawie 50 latach od historycznego lotu Mirosława Hermaszewskiego Polska znów ma swojego przedstawiciela wśród astronautów. Uznański-Wiśniewski jest pierwszym Polakiem, który poleciał na Międzynarodową Stację Kosmiczną, a jego misja otwiera nowy rozdział w historii obecności Polski w kosmosie.

Dla Polski to dzień szczególny – moment, w którym kolejne pokolenie ma okazję marzyć o gwiazdach, widząc, że loty kosmiczne nie są już tylko domeną filmów i podręczników. To rzeczywistość, którą współtworzymy.

„Nasza załoga przeszła rygorystyczne szkolenie zarówno w Stanach Zjednoczonych, jak i za granicą. Mogę śmiało powiedzieć, że jesteśmy gotowi do startu. Ćwiczyliśmy na każdy scenariusz, zjednoczyliśmy się jako zespół i jesteśmy w pełni przygotowani do realizacji naszych celów” – powiedziała Peggy Whitson, dowódca misji.

Polska na orbicie – przyszłość zaczyna się dziś

Lot Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego to przełomowy moment dla polskiej nauki, technologii i społeczeństwa. To dowód, że marzenia o gwiazdach są w zasięgu ręki, a Polska ma realny wpływ na kształtowanie przyszłości eksploracji kosmosu.

Dziś patrzymy w niebo z dumą i nadzieją, wiedząc, że polska flaga znów powiewa wśród gwiazd.

Lot Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego w kosmos. Transmisja na żywo 11.06.2025

Gdzie obejrzeć lot Polaka w kosmos? Transmisję na żywo 11.06.2025 można obejrzeć w tym artykule: